کلسترول چیست و چرا باید نگران میزان آن در خون خود باشیم؟
کلسترول هم دوست و هم دشمن ما است. در سطحی نرمال و طبیعی اش، کلسترول یک ماده حیاتی برای عملکرد سالم بدن خواهد بود اما اگر میزان آن در خون بیش از حد مجاز باشد، تبدیل به خطری بی سر و صدا می شود که شانس حمله قلبی را بالا می برد.
عمدتا مردم تصور می کنند که کلسترول از محصولات مشتق شده از حیوانات به دست می آید و برای بدن مضر است در صورتی که این ماده حتی توسط خود بدن نیز تولید می شود. با ورزش مداوم و رژیم غذایی سالم، می توان میزان این ماده در خون را متعادل کرد.
ممکن است در خانواده شما افرادی با سابقه کلسترل بالا وجود داشته باشند، این مسئله می تواند به ژنتیک شما نیز مرتبط باشد و بنابراین بهتر است همیشه مراقب تغذیه و ورزش خود باشید.
با این حال، بالا بودن کلسترول فقط از طریق آزمایش خون مشخص می شود و هیچ علامت بیرونی ندارد که از طریق آن متوجه شوید در معرض حمله قلبی هستید. معمولا توصیه می شود که هر 5 سال یک بار سطح کلسترول خون کنترل شود.
بهترین راه برای کاهش کلسترول خون در سنین پایین، ورزش و تغذیه مناسب است اما اگر این دو مسئله موثر نبودند، پزشکان داروهای خاصی تجویز می کنند. معمولا میزان کلسترول خون می تواند معیار خوبی برای آن باشد که فرد متوجه شود طی ده سال آینده خطر حمله قلبی را خواهد داشت یا خیر.
کلسترول چیست؟
کلسترول را در تک تک سلول های بدن می توان یافت، چرا که برای عملکرد سالم، سلول ها به آن نیازمند هستند. حتی اگر از طریق غذاهای مختلف کلسترول دریافت نکنید، خود بدن اقدام به تولید کلسترول در سطح مطلوبی می کند. کلسترول در حالت ملموس فیزیکی اش، چرب و چسبنده است.
یک لیوان آب را در نظر بگیرید که روغن روی آن می ریزید. روغن نمی تواند با آب مخلوط شود، بنابراین کلسترول هم محلول در خون نیست و به وسیله لیپوپروتئین ها به سراسر بدن منتقل می شود.
ذرات کوچک کلسترول توسط دو نوع لیپوپروتئین نام آشنا در بدن به این سو و آن سو برده می شوند:
- لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) – کلسترولی که توسط این لیپوپروتئین جا به جا می شود را کلسترول بد می نامند.
- لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) – کلسترولی که توسط این لیپوپروتئین جا به جا می شود را کلسترول خود می نامند.
به طور کلی، کلسترول چهار عملکرد دارد که بدون آن ها، انسان زنده نمی ماند:
- در ساختار دیواره سلولی مشارکت دارد.
- بخشی از اسیدهای معده را تشکیل می دهد.
- به بدن اجازه می دهد تا ویتامین D تولید کند.
- به بدن اجازه می دهد تا یک سری هورمون تولید کند.
رژیم غذایی مناسب
به افرادی با کلسترول بالا توصیه می شود که این 6 نوع غذا را در رژیم غذایی خود قرار دهند، چرا که میزان کلسترول آن بسیار پایین است.
- غذاهای دارای سویا (15 گرم در هر روز) – شیر سویا، دسر سویا، جایگزین گوشت سویا، آجیل سویا، لوبیا و پنیر سویا
- آجیل
- جو و جو دو سر
- میوه و سبزیجات
- غذاهای غنی از چربی اشباع نشده – تهیه غذا با روغن سبزیجات
عمده غذاهایی و خوراکی هایی که کلسترول بالایی دارند عبارتند از:
- کره
- روغن
- کره گیاهی (مارگارین)
- گوشت خوک
- گوشت چرب و فرآوری شده
- چربی های لبنی
دلایل کلسترول بالا
کلسترول بالا می تواند شانس ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را بالا ببرد. در نتیجه حملات قلبی می تواند فردی که کلسترول بالایی در خون خود دارد را درگیر خود کند.
میزان بالای LDL سبب می شود که کلسترول در عروق خونی انباشته شوند، اما HDL در نقطه مقابل، با برداشتن کلسترول و بردن آن ها به کبد، در واقع به شما کمک می کند. بنابراین اگر میزان LDL کم باشد و HDL در حد متعادلی قرار گیرد، فرد از لحاظ بیماری های قلبی ریسک بسیار پایینی خواهد داشت.
محدود کردن مصرف چربی می تواند به کنترل سطح کلسترول کمک کند. لازم است که مصرف غذاهای غنی از مواد زیر را محدود کرد:
- Cholesterol (from animal foods, such as egg yolks, meat and cheese)کلسترولی که درون زرده تخم مرغ، پنیر و گوشت وجود دارد،
- چربی اشباه شده که در برخی گوشت ها، مواد لبنی فرآوری شده، شکلات ها، نان ها و غذاهای سرخ شده و فرآوری شده وجود دارد،
- و چربی ترانس که در غذاهای فرآوری شده و سرخ شده پیدا می شود.
چاق بودن نیز که جای سوال ندارد. مشخصا این مسئله می تواند سبب بالا بودن سطح LDL خون باشد اما با ورزش مدوام می توان این مشکل را کنترل کرد. دومین دلیل اصلی ابتلا به کلسترول بالا، به عوامل ژنتیکی باز می گردد.
سطح نامناسب کلسترول در خون می تواند در پی اتفاقات متنوع دیگری نیز پدید آید که از جمله آن ها می توان به لیست زیر اشاره کرد.
- دیابت
- بیماری های کلیه و کبد
- سندروم تخمدان پلی کیستیک (در بانوان)
- بارداری و دیگر مسائل زنانه ای که باعث بالا رفتن میزان هورمون ها در بدن می شود
- تیروئید کم کار
- مصرف داروهایی که LDL و یا HDL را دستکاری می کند
تست کلسترول و تشخیص
فقط و فقط از طریق آزمایش خون می توان متوجه بالا بودن کلسترول خون شد. پزشکان توصیه می کنند که افراد بالای 20 سال، هر 5 سال یک بار آزمایش بدهند تا از بابت میزان کلسترول خون خود مطمئن شوند.
پیش از انجام آزمایش خون، لازم است بین 9 تا 12 ساعت پیش از دریافت خون، هیچ نوع خوردنی مصرف نشود تا میزان LDL و HDL کاملا صحیح به دست آید و تحت تاثیر عاملی لحظه ای قرار نگیرد.
اگر اخیرا آزمایش خون داده اید یا با خواندن این مطلب قانع شده اید که به سلامتی تان اهمیت بیشتری دهید، حتی پیش از مراجعه به پزشک هم می توانید تا حدودی تشخیص دهید که میزان کلسترول خون تان در چه سطحی است (البته توجه داشته باشید که اگر خودتان تخصصی ندارید، قطعا صلاحیت آن را ندارید که با خواندن چند عدد و رقم تصمیم گیری کنید و حتما باید به پزشک خود مراجعه نمایید).
کلسترول LDL
- ایده آل: کمتر از 100mg/dL
- نزدیک به ایده آل 100 تا 129mg/dL
- مرز رسیدن به حد بالایی: 130 تا 159mg/dL
- بالا: 160 تا 189mg/dL
- بسیار بالا: 190mg/dL و بالاتر
کلسترول کلی
- ایده آل: کمتر از 200mg/dL
- مرز رسیدن به حد بالایی: 200 تا 239mg/dL
- بالا: 240mg/dL یا بیشتر
کلسترول HDL
- پایین: کمتر از 40mg/dL
- بالا: 60mg/dL یا بیشتر
معمولا پزشک بعد از مشاهده آزمایش خون و بررسی آن به فرد می گوید که چه فعالیت هایی برای سلامتی اهمیت دارد. اگر کلسترول خون بالا باشد، مسائلی نظیر تغییر سبک زندگی و نوع تغذیه بررسی می گردد و اگر هم اوضاع در حد غیر قابل قبولی قرار گرفته باشد، معمولا داروهایی تجویز می شود.
اگر سن بالایی ندارید، از همین حالا می توان جلوی خطری بزرگ که متاسفانه ایرانی های بسیاری درگیر آن هستند را گرفت. کاهش استفاده از دخانیات (به خصوص سیگار) و خوردن غذاهای سالم تر و ورزش کردن به طور مداوم می تواند بدن شما را برای دهه ها، سر حال نگه دارد.
درمان و پیشگیری از کلسترول بالا
چهار تغییر اساسی در سبک زندگی می تواند باعث شود تا میزان کلسترول خون در حالت تعادل باقی بماند.
- رژیم غذایی مناسبی داشته باشید و از غذاهای پرچرب مثل سرخ کردنی های پر روغن و سالادهای پر سس ممانعت کنید و سبزیجات، میوه ها و مواد غنی از فیبر را بیشتر در نظر بگیرید.
- به صورت منظم ورزش کنید.
- سیگار و دخانیات مصرف نکنید.
- وزن متعادلی نسبت به قد خود داشته باشید.
The post appeared first on .
آخرین دیدگاه‌ها